بررسی عادلانه بودن قراردادهای آتی

توزیع عادلانه سهم عوامل یکی از ابعاد الگوی توزیع ثروت در نظام اقتصادی اسلام است، تحقق این توزیع عادلانه با استفاده از ساز و کار بازار و بر مبنای قراردادهای عادلانه است. از اینرو، شرایط و اصولی که متضمن شکل‌گیری سهم عادلانه برای هر یک از عوامل تولید هستند، باید در قراردادها رعایت شوند. تخطی از اصول حاکم بر قراردادها، توزیع عادلانه سهم عوامل را به چالش می‌کشد. با روش استقرایی می‌‎توان اصول حاکم بر قراردادهای عادلانه را از دلایل نقلی و عقلی استنتاج نموده و سپس با استفاده از روش استدلال قیاسی درجه‌ی عادلانه بودن یک نوع قرارداد خاص (آتی) را بررسی نمود. اعطای حق، اخوت و عدم تفکیک بین بخش واقعی و بخش اعتباری، اصول حاکم بر قراردادها هستند. میزان انطباق قراردادهای آتی با این اصول، با استفاده از شواهد تجربی (صوری شدن و فریبکاری در اغلب این قراردادها) و نظری (ماهیت این قراردادها و لوازم آن‌ها)، ضعیف ارزیابی می‌شود.